- > Castellano

Apirilean Balmaseda Aste Santuan murgildu da, eta maiatzean gauza bera egingo dugu Erdi Aroko azokarekin. Gure hiribildua iraganera bueltatuko da asteburu batez, maiatzaren 14an eta 15ean. Haizearekin batera etorriko dira pertsonaia mitikoak, musikariak, trobalariak, sorginak, soldaduak eta borrokalariak, artisauak, gortesauak… Eta Balmasedak bere baitan hartuko ditu, abenturan parte hartu nahi duen beste edonorekin batera. Egoera paregabea da, eta hortaz, zorroztasun historikoz eta artisau oihalekin jantziko gara.

Zer jakinarazi dezakegu azokako bi egun hauek ekarriko dizkiguten misterio eta ezustekoei buruz? Erdi aroko kanpamentua izango dugu, eta bertan Erdi Aroko gerlarien ohiturak eta eguneroko bizitza, sinbologia eta bitxikeria batzuk bertatik bertara ezagutuko ditugu.

Halaber, bi erakusketa tematiko izango ditugu. Lehenengoa Inkizioak erabilitako tortura ganberei buruzkoa izango da. Bertan, tamaina handiko azalpen panelei esker, tortura tresnak sakon ezagutuko ditugu. Ba al zenekien Erdi Aroan dentistak existitzen zirenik? Hori eta historiari buruzko beste pasadizo eta bitxikeria batzuk azalduko dira bigarren erakusketan.

Kalejira eta hasierako pregoia maiatzaren 14an (larunbata) egingo dira 10:30ean. Bertan konpainia guztiak elkartuko dira. Eulali Moreno Carrillo izango da aurkezlea; kaleko artista, psikopedagogoa eta hezitzailea da, eta Elgoibarren jaio arren, 10 urte daramatza Balmasedarekin maiteminduta.

Antzerkia

Les Mont Rieurs konpainiak zuzeneko ikuskizunak sortzen, imajinatzen eta produzitzen ditu, profesionalei, artistei eta tekniko bikainei esker. Helburua bizikidetza sustatzea da, humorearen, edertasunaren eta elkartrukearen bitartez.

Malatitschek, zeinaren ikur identifikatzailea eszenaratze ikusgarria den, bere zirku eta malabar ikuskizunarekin harrituko gaitu. Portugaldarrek hainbat ikuskizun eskainiko dituzte, hala nola “Los Druidas viajeros”, “Los bufones de la bola” edo “El hechizo de la marioneta”. Gaueko ikuskizunetako bat antzeztuko dute (“La llama de la hada”), eta bertan lo dagoen printzesa baten esnaera kontatuko digute.

Gure aitona-amonen lurretako koplak, jotak eta erromantzeak berreskuratu eta zabaldu nahian, Cordel gure kale eta plazetan ibiliko da itsu-erromantzeak kantatzen. Ikuslek ere aktiboki parte hartuko dute hainbat ikuskizunetan, hala nola, “Lázaro y las uvas”, “Los amores de otro tiempo” o “Tierra de campesinos” izenekoetan.

Cirko Psikariok hainbat elementu ekarriko dizkigu: akrobaziak, antzerkia, sua, iraganeko pertsonaiak, kalejira dibertigarriak eta bufoi eta juglareak. “Birlibirloque” edo “Jacaranda” taldeen kasuan jai-asmoa iradokitzen da. “A QuemaRopa!” izeneko gaueko ikuskizunak arriskua eta umorea eskainiko dizkigu.

CyD Calatrabak kanpamenduko bizitza irudikatuko du eta hainbat jarduera eskainiko ditu: ibilaldi gidatuak, armei buruzko azalpen hitzaldiak, borroka erakustaldiak, guardiaren erronda… Erdi Aroko esgrima, arku-tiroa eta etorkizuneko ezkutarientzako eskola ere izango ditugu.

Tirataflojaren kasuan, euskarazko animazioa eskainiko digute, bere maskota paseatzen zuen zen sorginaren (Tartalo zen) kondaira kontatuko digute, besteak beste, aztikeria egin, eskua irakurri, izpiritu txarrak garbitu edota etxeko txorizoa saltzen saiatuko dira. Halaber, publiko gazteenarentzat bereziki pentsatutako jarduerak eskainiko dituzte, hala nola “La princesa que quería ser un caballero” eta “Martin Txiki eta Basajaun” txotxongilo-antzerkiak.

Mamakiska Teatroren kasuan, Calabacín bufoiaren eskutik kondairak, istorioak eta labanekin egindako malabarrak ikusiko ditugu, besteak beste. Ikuskizun guztiak dibertigarriak eta parte hartzekoak dira. Era berean, soldadu kikildua edo Fray Guillermo (ikertzaile sekretua) pertsonaiak ezagutuko ditugu.

Amalurrari esker berrikusiko ditugu gure amonek txikitan kontatu zizkiguten ipuinak, belaunaldiz belaunaldi aurrera egin dutenak, txikientzako prestatutako umorez eta antzerkiz beteriko ipuin elebidun ezberdinetan.

Musika

Frantziako Entract konpainia ospetsuak bere trebezia erakutsiko digu musikaren eta zirkuaren eremuan, alegiazko pertsonaia fantastikoen jantzien bitartez, Europa erdia zeharkatu duen ikuskizunean.

Gurekin batera ere egongo da Curinga, Bobon, Bufoian, Juglarean edo Trobadorean inspiratutako musika-ikuskizunekin eta existitzen den dokumentazio historikotik eratorritako Erdi Aroko melodiekin.

Acibreirak (gure Azokan duela askotik ezaguna eta ekitaldi historikoetan beteranoenetakoa den eta ondoen baloratuta dagoen taldeetako bat da) Galiziako izaera helaraziko digu kaleetan eta plazetan interpretatuko duen musikaren bidez.

Kontinente beltzetik El Laffen Arabiako musika eta dantzak jasoko ditugu. Taldearen espezializazioa da sentimendu mistikoa bilatzea Al Andalusen sortutako musika tradizionalean, Afrikako iparraldean eutsi zioen horretan.

Iparraldean ere, baina oraingoan Europan, Barzonia izango dugu, folk musika bikingoko konpainia, musika tradizionalena eta heavy metal musika nahasten duena, antzinako instrumentuak erabilita.

Mediterraneoko eragina ere izango dugu Vent Mediterraniren girotze musikalari esker. Folk, kultura eta herriko ohituren nahastea da, martxa handikoa eta giro onekoa.

Los Druidas taldeak bidaia ahaztezina ziurtatzen du musikaren erritmo ia magikoan, eta berriz ere entzungo ditugu Europa Zaharreko eta historian zehar bizi izan diren kulturen melodia galduak.

Formatu handiko ikuskizunak

Formatu handiko ikuskizunak ezin ziren falta.  Aurten, gauero bat izango dugu. Bilbao Izar Blue ikus-entzunezko estudioak, hainbat forma eta koloretako argi-jokoen ikuskizunen diseinuan eta ekoizpenean espezializatuta dagoenak, koprodukzio bat aurkeztuko digu Cia del Focekin, zeina Estatuan ikuskizun piroteknikoen esparruan erreferentea den.

Goraldia (hori da ikuskizunaren izena) Erdi Aroko Azokarako berritasun gisa sortu da eta hemen estreinatuko da esklusiboki. Pirotekniaz, musikaz eta argiaz gozatuko dugu, guztiok gutxi barru bizi nahi ditugun aldaketak eragiteko asmoa izango dutenak: alde batetik, pandemia garaia gainditzea, eta, bestetik, Ukrainia pairatzen ari den gerrari amaiera ematea.

Batzelonako Cia del Focek berriz ere sute baten simulazioa sortuko du udaletxean. Batek daki oraingoan lortuko duen. Jai handia da egunik bizienetarako eta zirraragarrienetarako, eta ezin duzu inola ere galdu.

Artisau-postuak

Erdi Aroko Azokaren beste alderdi erakargarri bat artisauak euren antzinako lanbideetan lan egiten ikustea da; izan ere, garrantzi handikoak ziren Erdi Aroan. Ogibideen postuek egun osoan zehar produktuak egiteko prozesuaren erakustaldi zehatzak egingo dituzte, modu argi eta hezitzailean, produktuak ezagutu nahi dituzten pertsonentzat. Larruaren bozelketa, intsentsuak, ogi-labeak, zeramikaren modelaketa, txanpongintza, forma artistikoa, metalaren bozelketa, saskigintza eta zumea, lore-koroak, urregintza, teilen elaborazioa, beira margotua edo idazketa arabiarra izango dira edizio honetako proposamenetako batzuk.

Eta, noski, ezin ditugu ahaztu salmenta-postuak; izan ere, azoka da. 125 salmenta-postu izango ditugu hirigunean sakabanatuta. Jatetxeak, elikadura-produktuak, artisau-produktuak eta azoka arabiar bat (bertan janari gozoak, produktuak eta ogibideen erakusketak egongo dira).

Haurren txokoa

Etxeko gazteenek ere gozatzeko gune berezi bat izango dute; hala ere, Merkatu osoan zehar beste obra eta antzezlan batzuk egongo dira. Dena den, haurrentzako eremu horretan (zabalik egongo da 11:00etatik 14:00etara eta 18:00etatik 22:00etara) La Fragua de Vulcanok jolasak, tailerrak eta mota guztietako jarduerak eskainiko ditu, beren irudimena askatu eta Erdi Aroan inspiratutako artisau-jolas entretenigarri eta bizienetara jolastu ahal izateko. Guztien artean, nabarmentzekoa da sake erraldoia, gaitasun logistikoak garatu eta haien artean harremanetan jarri ahal izateko. 

Ez dira faltako Erdi Aroko atrakzioak, hala nola noria, zaldiko-maldikoa, ontzia edo karrusela… Guztia artisau-baliabideen bidez egina, pedalen, biraderen eta engranajeen bidez funtzionatzen duen eta egurra, forja, zuntza eta antzeko materialen bidez funtzionatzen duen mekanismo ekologiko bat erabiliz.