- > Castellano

Aurrekontuak 100.000 € ditu, eta horietatik % 80 inguru Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak eman ditu eta Herrero-Múgica familiaren prestutasunari esker, Gazteluko Muinoko lanak gauzatzen ari dira. 

Hori dela eta, EHUko Kultur paisaiak eta Ondarea UNESCO katedraren eta Udalaren artean ondare horren balioa azpimarratzeko hitzarmena, dokumentazioaren analisia eta horren katalogazioa (El Castillo de Balmaseda liburua argitaratzeko, Ed. UPV/EHU – Red Ikertuz) aurkeztu ondoren, berriki, gune horretako erregistro topografikoa egin da.  Horrekin multzo arkeologikoa esku-hartzearen aurretik zuen jatorrizko egoeran zaintzen da eta oinarri grafiko zehatza lortzen da multzo horren balioa azpimarratzeko, babesteko eta aintzat hartzeko jarduketa guztiak aztertu eta planifikatzeko. Horrez gain, lantegien azterketa estratigrafikoa eta kronotipologikoak eginda daude, Gazteluko Muinoa osatzen duten egituren bilakaera konstruktiboa antzemateko, bereizteko eta ezagutzeko.

Muinoari zuzenean eragiten dieten lursailak berrikusi dira eta irisgarritasun alternatibei buruzko azterketa egin da. Ikerketa horiei esker, beste ondorio batzuen artean, irregulartasun batzuk antzeman dira, zeinak horren inguruko etorkizuneko udal-ekimen eta ekimen publiko posibleak oztopatuko zituzten.  Modu horretan antzeman dira 2018ko Paisaiarako Ekintza Planean jasota ez zeuden bi lursail, baita beste lursail historiko eta erabat estrategiko bat ere, non aspaldiko gazteluaren nukleo nagusia dagoen, Hiribilduaren jabetzakoa ere, eta zeina, ezagutzen ez diren arrazoiengatik, hirugarrenen izenean erregistratua zegoen. 

Maiatzaren 10ean, EHUko graduondokoak bisita tekniko-didaktikoa egin ondoren eta BFA-ak esku-hartze arkeologikorako baimena eman ondoren, aipatutako indusketa-lanak hasi dira, Balmasedako bi gazte langabetuen kontratazioarekin, lanetan laguntzeko.  

Orain martxan

Maiatzean garbitu eta kendu ziren sastraka eta paramentu nagusiak hegoaldean, lubanarroan  eta  iparraldean,  Orexinalekin  lankidetzan. Hau izan da balmasedar elkarteak lan horiek egiten dituen bigarren aldia; izan ere, lehenengoa 2020ko irailean izan zen.

Hezkuntza Sailarekin eta Orexinalekin lankidetzan, dibulgaziozko eskola jardunaldiak eskaintzen ari dira zundaketa arkeologikoetarako, gure Hiribilduko hiru hezkuntza-zentroetan egiten ari diren zundaketa  eta prospekzio lanak egin bitartean.

Halaber, hilabete honetan, aipatutako balioztapen eta prospekzio metalikoko zundaketa arkeologikoak abiarazi dira. Lehenengo horien helburua da Gazteluko Muineko guneen gaitasun arkeologikoaren balioa aztertzea, etorkizuneko esku hartzeak modu egokian programatzeko. Aztertu gabeko eremuetan esku hartuko da, iraganean jorratutako arkeologia-lanetatik abiatuta. Prospekzio metalikoaren helburua da aztarnategiaren eremuak, erabilerak eta mugak zehaztea, aintzat hartuta aztarnategiaren garai historikoetako bat (I. Karlistaldia). Metodologia hori oso eraginkorra izan da antzeko testuinguru batzuetan, esate baterako, Estatu Batuetako Gerra Zibilean, Espainiako Ondorengotza Gerran edo gure lurraldeetan jazo ziren karlistaldietan. 

Proiektu honetan landako paisaia tradizionalari emandako garrantzia dela eta, ikerketa etnografiko eta etnoarkeologiko bat ere ezarri da  dokumentatzeko,  balioztatzeko  eta  aztertzeko Gazteluko Muinoko nekazaritza-formak,  elementuak eta -erabilerak eta gune horretako berrantolaketa zein puntutaraino berreskuratu daitezkeen. Harresi barruko paisaiaren ikerketa irailean amaituko da.

Lan hauekiko denbora-eskala paraleloan balioztapen eta aintzatespen geologikoaren txosten bat egiten ari dira, eta aurreikusten da uztailean amaituta egon daitekeela. Dokumentu horretan lursailaren ezegonkortasunetatik eratorri daitezkeen arriskuak analizatuko dira eta afekzioak balioztatuko dira.

Lantegi historikoen egoerari buruzko txosten arkitektonikoa irailean amaituko da, eta bertan jasoko dira lehentasun irizpideak, larritasunaren arabera esku hartze arkitektonikoak egiteko momentuari eta tokiari dagozkionak. Txosten horri esker, eremuan ikusgai dauden lantegi historikoen kontserbazio egoera ezagutuko dugu, baita kasu bakoitzean aplikatu beharreko prebentzio  eta/edo jarduketa-neurriak ere. 

Epe ertainera

Gazteluko Muinoa gure historiaren eta ondarearen parte da, eta hari buruzko ondorioak biltzeko prestatzen ari diren ikerketa eta txosten nagusiak aurkeztu eta gero, martxan jarri beharko ditugu ezagututako guztia ezagutarazteko eta hedatzeko estrategiak. Xede horrez, datozen hilabeteetan, Balmasedako Katedraren inguruko esku-hartze proiektu globalari buruzko webgune bat sortuko da, eta horren kudeaketa eta lerro nagusiak publiko orokorraren esku jarriko dira.

Era    berean,    Eusko    Jaurlaritzako    Hizkuntza  Politika  eta  Kultura  Sailaren  laguntzak  eskatzeko proposamen bat egingo da, ilusioz betetzen gaituen bigarren faserako: balioa azpimarratzea.

Aurreikusita dago balioa azpimarratzeko fase hori 2021 eta 2023 artean egin ahal izatea, eta, zalantzarik gabe, oraindik interes handiagoa emango dio gure Hiribilduari eta haren historiari. Horrez gain, gu baino lehen hemen bizi zen jendeari buruzko ezagutza sakonagoa eskainiko du.